İçerikler

Dikiş İpliği Nedir?
'Dikilebilirlik' nedir?
İplik Sınıflandırması
İplik Terminolojisi
Kalite Gereksinimleri

Giriş

İplik performansındaki ufak başarısızlıklar; malzeme, ekipman, giysi mühendisliği ve işçilik yatırımlarında büyük kayıplara neden olabilrler. Bu nedenle, ipliğinizi iyi tanımak çok önemlidir. İplik bilgisini geliştirmek, iplik parametrelerini analiz etmek ve doğru seçim prosedürü kullanmak, iyi dikiş performansı ve istenen dikiş kalitesini elde etmede önemli bir rol oynar.

Bu bülten, iplik türleri, özellikleri, iplik yapısı ve iplik performansını etkileyen faktörlere bir giriş niteliğindedir.

Dikiş ipliği nedir?

Dikiş iplikleri, dikiş makinelerinden hızla geçmek üzere tasarlanmış ve üretilmiş özel ipliklerdir. Ürünün kullanım ömrü boyunca kırılmadan veya bozulmadan verimli dikişler oluştururlar. Bir ipliğin temel işlevi, dikişlerde estetik ve yüksek performans sağlamaktır.

Bir dikiş ipliğinin işlevlerini etkileyen faktörler nelerdir?

Estetiği etkileyen faktörler

Üst dikiş veya nakış gibi dekoratif amaçlı bir iplik seçerken renk, parlaklık ve incelik / kalınlık dikkate alınmalıdır.

• Ton ve gölge uyumu
• Renk haslığı
• Dikiş seçimi
• Dikiş oluşumunun istikrarı

Performansı etkileyen faktörler

Giysilerde kullanılan iplikler dikiş sırasında, giysi bitiminde, gerdirilirken ve kullanım sırasında meydana gelen aşınma ve iğne ısısına dayanacak kadar dayanıklı olmalıdır.

Giysilerdeki iplik performansı aşağıdaki faktörler ile değerlendirilebilir:

• Dikiş gücü
• Aşınma direnci
• Esneklik
• Kimyasal direnç
• Tutuşabilirlik
• Renk haslığı

'Dikilebilirlik' nedir?

İpliğin dikilebilirliği, bir dikiş ipliğinin performansını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Dikilebilirliği iyi olan bir iplik, iyi bir yüzey bitişi ile çap olarak tek tiptir. İpliğin uzunlamasına homojenliği, dikişi oluşturan mekanizmalardan geçerken istikrarlı dayanıklılığa ve azaltılmış sürtünmeye katkıda bulunur. Aynı zamanda iplik kopuşlarından, yeniden iplik geçirme makinelerinden, dikişlerin onarımından ve kalitesiz ürünlerin üretilmesinden kaynaklanan ekstra maliyetleri en aza indirir.

Dikilebilirlik parametreleri

İpliğin üstün dikilebilirliğini tanımlayan parametreler şunlardır:

• Yüksek hızlı dikişte kırılma olmaması
• Tutarlı dikiş oluşumu
• Atlanmış dikiş olmaması
• Dikiş sırasında gerginliğin değişmesini önlemek için eşitlik olması
• Yüksek düzeyde aşınma direnci göstermesi
• Makinelerden kolayca geçmek için yeterli yüzey pürüzsüzlüğü sağlaması

İplik sınıflandırması

İplik farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bazı yaygın sınıflandırmalar aşağıdakilere dayalı olanlardır:

• Alt Katman
• Yapım
• Bitiş

1. Alt katmanlara göre sınıflandırma

Doğal

Doğal liflerden yapılan ipliğin kullanımı artık endüstri uygulamalarında minimum düzeydedir. Ancak en çok kullanılan doğal iplik, pamuk ipliğidir.

Sentetik

Doğal liflerin fiziksel özelliklerindeki kısıtlamalar nedeniyle iplik kullanıcıları olağanüstü yüksek mukavemet, aşınmaya karşı yüksek direnç ve kimyasallara karşı iyi direnç gibi arzu edilen özelliklere sahip oldukları için sentetik liflerden yapılmış ipliklere yönelmişlerdir. Ayrıca nem, çürüme, küf, böcek veya bakterilerden büyük ölçüde etkilenmezler.

2. İplik yapısına göre sınıflandırma

İplikler doğal veya sentetik liflerin eğrilmesiyle üretilir. Bu şekilde üretilen polyester iplikler en çok kullanılan ipliklerden biridir. Benzer kalınlıktaki pamuk iplikten çok daha güçlüdür ve çok daha geniş yelpazedeki kalınlıkta ve renkte üretilebilir.

İlikli iplik, kesikli ve filament elyafın biraraya getirilmesi ile üretilir. Genel olarak ilikli iplikler birden fazla kat sayısına sahip bir yapıdadırlar.Her katın merkezinde ilik olarak nitelendirilen polyester filament elyafı bulunur ve etrafı pamuk veya kesik elyaf polyester ile kaplanır.

İlikteki yüksek mukavemetli polyesterin üzerine kaplanan kesik elyaf polyester veya pamuk ipliğin dikilebilirliğini etkiler. İlikli iplikler birçok ürün tipinde özellikler özellikle yüksek hızlı dikiş makinalarında ve yüksek dikiş mukavemeti istenen yerlerde ullanılır.

Filament iplikler, aynı lif ve boyuttaki eğrilmiş ipliklerden daha güçlüdülerr.

Yaygın olarak üç tip filament ipliği kullanılır:

Monofilament iplik, belirli bir kalınlığa sahip sonsuz uzunlukta tek bir filamentten yapılır. Monofilament mukavemetli, daha düzgün ve üretimi daha ucuz olmasına rağmen, esnek olmayıp tuşesinin sert olması kullanımını sınırlar. Genellikle olta ipliği olarak kullanılır.

Yumuşak multifilament iplikler genellikle naylon veya polyesterden imal edilirler ve mukavemetin öncelikli olduğu alanlarda kullanılırlar. Genellikle birden çok katlı olarak biraraya getirilip bükülerek üretilirler ve endüstiyel ürünlerle beraber ayakkabılar,deri ürünlerinin dikişlerinde kullanılırlar.

Tekstürize filament iplikler genellikle polyesterden üretilir ve overlok dikişlerinde lüper ipliği olarak kullanılır. Tekstürize olmuş olmaları nedeniyle daha hacimli bir görünüme ve dolayısıyla kapatıcılığa sahiptir fakat dikiş sonrasında sürtünmeden çok daha fazla etkilenir.

İplik yapımının temelleri

Tüm geleneksel dikiş iplikleri, üretim döngüsüne basit iplikler olarak başlarlar. Bu temel iplikler, nispeten kısa liflerin veya ince sonsuz filamentlerin birlikte bükülmesiyle üretilirler.

Büküm - birim uzunluktaki bir cismin kendi etrafında yaptığı kıvrım ya da dönüş sayısıdır. Çok az bükümlü bir iplik yapranabilir ve kopabilir; çok fazla bükümlü iplik kendi kendine dolaşmasına neden olabilir.İyi bir dikiş ipliğinde büküm dengeli bir seviyede olmalıdır.

Büküm yönü - Bitirme bükümünün yönü önemlidir, büküm her iki yönde de yapılabilir. Bu işlem, Z veya S büküm olarak tanımlanır. En yaygın makineler Z büküm ipliği kullanır. Geçmişte kullanılmış başka büküm açıklamaları da vardır, ancak bunlar karışıklığı önlemek için kullanılmamalıdır.

Kat ve kord - Birçok bileşene sahip iplikler, kat ipligi olusturmak için birlikte bükülürler. En yaygin kullanılanlar 2, 3 veya 4 katlı ipliklerdir. İplikler kordonlu iplik vermek için birlikte bükülür. En yaygın kullanılanlar 4, 6 veya 9 kord ipliğidir.

Genel olarak iplik kalınlığı "etiket numarası", "tex" ya da "Nm" cinsinden tanımlanır. Dikiş mukavemetine bağlı olarak mümkün mertebe ince iplik kullanılmalıdır. İçeriğinde aynı elyaf olan ve benzer yapıda üretilmiş ipliklerder kalın iplikler daha mukavemetlidirler oysa ince iplikler kumaş yüzeyine ve daha çok gömülürler ve dolayısıyla daha az dış sürtünmeye maruz kalırlar. İnce iplikler kalın ipliklere göre daha ince iğne kullanılmasına olanak verir ve dikiş esnasında kumaş ipliklerinin daha az yer değiştirmesini sağlarlar.

3.İpliği bitim işlemlerine göre sınıflandırma

Bitim işlemlerinin iki ana amacı vardır.

1. Dikilebilirliği iyileştirmek için
Bazı bitim işlemleri ipliğin aşınma direncini düşürmek özel işlemleri ya da sadece yağlanmasını içerir.

2. Belirli bir işlevsel gereksinimi karşılamak için
Bazı bitim işlemleri ipliğe mantar önleme, alev almayı geciktirme, su iticilik kazandırma gibi özellikler kazandırır.

Paketleme desteği

Dikiş iplikleri, iplik tiplerine, makinelere ve dikiş ihtiyaçlarına göre farklı tipte sarım merkezine sarılırlar. İpliğin taşınma ve makinelerde kullanım sırasında en iyi performansı göstermesi için doğru sarım merkezi kullanılması oldukça önemlidir. Sarım merkezleri kolay tanımlama için iplik boyutuna ve tipine göre renk kodlu olabilirler.

İplik Terminolojisi

Farklı iplik türleri arasındaki farkları değerlendirebilmek için iplik özellikleriyle ilişkili bazı terminolojileri bilmek önemlidir.

Kopma mukavemeti, gram veya kilogram (kuvvet) cinsinden ifade edilen, ipliğin kopma anındaki gerilimidir.

Tenasite, iplik kopma mukavemetinin iplik kalınlığına bölünmesiyle elde edilir.

Dikiş ilmik mukavemeti, ilmiği oluşturan iki ipliğin ilmiğe gelen gerilime gösterdikleri dirençtir.

Minimum ilmek mukavemeti, dikilmiş ürün üzerindeki en zayıf ilmiğin gücüdür.

Kopma anındaki uzama, ipliğin kopma noktasına gelene kadar orjinal uzunluğundan ne kadar uzadığının yüzdesel olarak ifadesidir.

Modülüs, belirli bir mukavemet altında elyafın göstereceği davranışı numerik olarak gösteren bir terimdir.

Esneklik, ipliğin belirli bir miktarda uzatıldıktan sonra orijinal uzunluğuna geri dönmesini sağlayan bir özelliğidir.

Çekme, bir ipliğin yıkama veya ısıtma eylemi altında iken büzüldüğü miktardır.

Nem geri kazanımı, tamamen kuru olan bir elyafın veya ipliğin bulunduğu ortamda alabileceği nemin yüzdesel olrak oranıdır.

Kaliteli dikiş ipliği gereksinimleri

İyi gerilme mukavemeti, yıkama ve aşınma sırasında dikişi sağlam bir şekilde tutar.

Düzgün yüzey ve hataların olmaması, yüksek hızlı dikiş sırasında iğne ile iplik arasında daha az sürtünme sağlar. Dikilebilirliğini ve aşınmaya karşı direncini artırmak için iplik iyi yağlanmalıdır.

İplik yapısının düzgünlüğü dikiş esnasında ipliğin iğne gözünden kumaşa rahatça geçişini sağlayarak dikişi oluşturur. Ayrıca ipliğin büküm yapısını, aşınma ve kopmaa direncini de olumlu olarak etkiler. İplik yapısındaki düzgünsüzlük ise ipliğin iğne gözünden rahatça geçmesini engelleyerek önünde yığılmasına ve sonrasında kopmaya neden olur.

İyi esneklik, ipliğin gerilimi serbest bırakıldıktan hemen sonra orijinal uzunluğunu geri kazanmasını sağlar. Dikiş ipliğinin esnekliği, dikişin mukavemetini ve kalitesini etkiler.

İyi renk haslığı, ipliğin üretim ve yıkama sırasında maruz kaldığı farklı maddelere karşı bağışıklık sağlar. İplik bu nedenle homojen olarak boyanmalıdır.

Dikiş ipliğinin buhar veya sıcaklık altında çekme yüzdesi dikiş büzülmesini etkiler.

Kimyasal saldırıya karşı iyi direnç, yıkama, ağartma veya kuru temizleme işlemine girebilecek giysilerde kullanılan iplikler için istenen bir özelliktir.

İyi aşınma direnci, iyi bir dikiş performansı sağlar ve ipliği daha dayanıklı hale getirir.

Aşağıdaki veriler, iplikten ipliğe aşınma testlerinin sonuçlarını ve bunların aşınmaya karşı dirençlerini gösterir:

Keten, Rayon Sürekli Filament (CF) 1 dirence sahipse, o zaman:

• Pamuk = 3
• Eğrilmiş İpek = 4
• Eğrilmiş Polyester = 12
• CF Polyester = 30
• Eğrilmiş Naylon = 40
• CF Naylon = 150

İyi renk haslığı, yıkamaya ve ışığa maruz bırakıldığında ipliğin orijinal rengini akmadan veya solmadan koruyacaktır. İplik rengi, üretim ve kullanım sırasında maruz kaldığı farklı etkenlere dayanıklı olmalıdır.

Renk haslığı aşağıdakilere karşı ölçülebilir:

• Klorlu su
• Terleme
• Soğuk su boyama
• Kuru temizleme
• Presleme - ıslak ve kuru
• Ağartma

Renk eşleştirme dolapları ile renk değerlendirilerek minimum metamerizm elde edilebilir. Metamerizm, aynı iplik renginin farklı ışık kaynaklarında farklı renkte görünmesidir. Standart aydınlatıcılar genellikle metamerizmmin etkilerine karşı koymak için kullanaılırlar.